Verontwaardiging

Onlangs vond het NBN-bedrijfsethisch diner plaats met als titel ‘vertrouwen, de investering waard’. Een boeiend gesprek over op waarden gestuurde organisaties. Conclusie: mooi, maar hoe brengen we die aanpak in bedrijven echt in de praktijk?

Niet best als je het verhaal (bron: Volkskrant) leest van het gasmeterbedrijf Elster-Instromet in de Achterhoek. Een bloeiend Nederlands familiebedrijf met 125 werknemers, maar prooi van investeringsmaatschappijen. In 2006 nam een Amerikaanse investeringsmaatschappij het bedrijf over. Na twee jaar koopt een Britse durfinvesteerder het bedrijf en verschuift 60 banen naar Turkije en Slowakije. De volgende opkoper schrapt nog eens 30 banen. Vorig jaar nam het Amerikaanse Honeywell het bedrijf over en verplaatste de laatste banen naar Duitsland. Het eertijds bloeiende bedrijf sluit dit jaar. Alle medewerkers komen op straat.

Het verhaal past in de filosofie van ‘gewetenloze’ ondernemers die eigen gewin voorop stellen. Zij staan een bandeloos kapitalisme voor, gedreven door egoïsme, hebzucht en eigenbelang. Overheid en regels zijn uit den boze. In deze wereld passen geen morele waarden zoals solidariteit, maatschappelijk verantwoord ondernemen of rekening houden met belangen van werknemers en hun gezinnen. Het is een terug naar de feodale Middeleeuwen met machthebbers die mensen zien als hun horigen en lijfeigenen.

Deze lieden hebben goede banden met de groeiende groep van dictators die zich omringen door paladijnen, absolute loyaliteit eisen en geen verantwoording afleggen. Bij hen zijn mensenrechten en morele waarden ondergeschikt aan eigenbelang.

Tegenbeweging

Dwars tegen deze beweging van onbeschaafdheid groeit de aandacht voor integriteit. Deelnemers aan trainingen gaan juist uit van waarheid, eerlijkheid, oprechtheid, goede manieren en verantwoordelijkheid. Zij investeren wel in vertrouwen.

Het zijn mensen met moed om dwars te liggen en zich verontwaardigd te tonen. Zoals de burgemeester van Palermo (Sicilië) en overtuigd bestrijder van de maffia. Hij is al sinds 1985 burgemeester en de burgers vinden hem een held. Vluchtelingen ziet hij niet als een bedreiging maar als menselijke wezens die recht hebben op een leven met perspectief.

Het zijn waarden van de democratie waarin het volk regeert en niet enkel machthebbers of egoïsten. Dictators, bandeloze kapitalisten en maffia vormen een hecht front tegenover democraten, sociale ondernemers, professionele ambtenaren en gewetensvolle politici. Het Elster-Instromert drama in volwassen democratie geeft lotsverbondenheid aan. Om de complexe strijd te winnen is diepgaande internationale samenwerking en blijvende educatie van levensbelang. Om onze waardigheid te behouden.

Henk Bruning