Integriteit expert  in Raden van Bestuur 

Fraude maakt een mooi bedrijf kapot. Royal Imtech uit Gouda is een internationaal bedrijf voor technische dienstverlening met een omzet over 2014 van € 3,9 miljard. Wereldwijd werken 22.000 mensen, in Nederland 7200, voor Imtech. Het bedrijf, dat in 2010 150 jaar bestaat, was tot 2014 een voorbeeldbedrijf op de beurs.

In 2014 blijkt het topmanagement van het immense bedrijf het overzicht kwijt te zijn op duizenden projectfinancieringen. In Polen, Duitsland en Zwitserland is sprake van omvangrijke fraude: Valsheid in geschrifte, omkoping van ambtenaren, oplichting met valse facturen. CFO en CEO hebben geen zicht op de geldstromen en verdraaien de feiten over een omvangrijke investering. De beurs straft de boekhoudschandalen af met een koersval tot € 0,28 per aandeel (was ooit €15,00). In 2015 is het voorbij. De Nederlandse rechter verklaart Imtech failliet. De curator zoekt kopers voor de bedrijfsonderdelen en weet in ieder geval 10.000 banen te behouden.

Voor de medewerkers is de teloorgang een drama. Zoals een medewerkster stelt: ‘Heel spijtig dat een groot bedrijf als Imtech, waar ik toevallig een heel leuke, zinvolle baan had in zo’n korte tijd ten onder gaat.’

Integriteit geeft zekerheid vooraf

Voorkomt een stevig beleid integriteit of verantwoord ondernemen dit soort uitwassen?

Waarschijnlijk wel als vooraf de risico’s op fraude en misleiding echt waren getraceerd. Nu kocht het bedrijf in korte tijd veel buitenlandse bedrijven op zonder te letten op de dagelijkse praktijken. In Polen was sprake van belangenverstrengeling. In Zwitserland legde het overgenomen bedrijf ambtenaren in de watten. in Duitsland was sprake van valsheid in geschrifte. Nu de feiten bekend zijn, blijft niets anders over dan de gang naar de rechter en forensisch onderzoek. Te laat, te traag en zonder financieel perspectief.

De dadendrang en onzorgvuldigheid van de toenmalige Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen heeft net als bij de snelle groeiers Ahold en ABN-AMRO gezorgd voor onzekerheid en werkloosheid bij een groot aantal deskundige medewerkers. Hoge maatschappelijke kosten vanwege vertragingen bij de uitvoering van lopende projecten; imagoschade. De nota voor de kosten van werkloosheidsuitkeringen bij de belastingbetaler.

Integriteit betekent zorgvuldigheid en rekening houden met alle belanghebbenden, ook op termijn. Dat is niet snel zaken doen, maar wel de risico’s in de hand houden. Die competentie moet beslissend worden bij Raad van Commissarissen als toezichthouder en de kritische stem binnen de Raad van Bestuur. Met andere woorden: in elke Raad een integriteitsdeskundige, met zeggenschap.

Henk Bruning